Del 4 Korleis skal vi møte utfordringane?
Denne handlingsdelen inneheld strategiar og tiltak som er viktige for å følge opp måla i del 1 og funna i del 3.
Handlingsprogrammet gjeld for heile planperioden (2023-2035).
Fleire av tiltaka frå FylkesROS 2022 er innarbeida. Samstundes må ein sjå desse dokumenta i samanheng.
4.1 Strategiar for å nå måla
Korleis skal vi arbeide i tida framover for å nå måla vi har sett oss? Ein strategi er «vegen til målet». Strategiane skal vere til hjelp i arbeidet med å betre samfunnstryggleiken i Innlandet.
Figur 4.1. Figuren syner oppbygginga av planen med mål, strategiar og tiltak. Del 4 omhandlar strategiar og forslag til tiltak.
Vi har valt fem strategiar for å nå måla i planen:
For å førebygge og møte dei utfordringane vi står ovanfor i framtida, må vi ta betre i bruk eksisterande og utvikle ny kunnskap innan ulike tema i arbeidet med samfunnstryggleik. Dette er til dømes naturfare, det digitale trusselbilete og eit klima i endring.
Vi må saman arbeide aktivt for å sette innbyggarar, verksemder og organisasjonar i stand til å handtere utfordringane og ha god eigenberedskap.
Kompetansen om cyber- og informasjonstryggleik bør auke i kommunar, verksemder, organisasjonar og i befolkninga elles. Innlandet har fleire solide kompetansemiljø. Desse kan og bør bidra til å auke både nasjonal, regional og lokal kompetanse innan samfunnstryggleik og beredskap.
Samfunnstryggleik sikrast blant anna gjennom langsiktig planlegging. Vi må sikre at forvaltning og planlegging implementerer og bygger på eit oppdatert kunnskapsgrunnlag kring samfunnstryggleik.
Forvaltning og sakshandsaming i Innlandet må halde høg kvalitet og basere seg på oppdaterte ROS-analyser. Vi må saman styrke samordninga av planverk og tiltak. Arealbruken i Innlandet må ta omsyn til samfunnstryggleiken på ein hensiktsmessig måte.
Vi må syte for at Innlandet si rolle som matprodusent blir styrka og ta vare på matjorda vår. Utmarka er ein stor ressurs i Innlandet og framover må vi sjå denne som ein viktigare ressurs i matproduksjonen.
Vi bør praktisere jordvernet særleg strengt når det gjeld forslag til omdisponering av areal til føremåla bustad, næring og fritid. Ved utforming av anlegg til samferdsel (veg, bane med meir.) skal ein søke å redusere beslaget av matjord til eit minimum.
I samband med forslag om omdisponering av dyrka eller dyrkbar jord til utbyggingsføremål, bør det utarbeidast ei alternativvurdering der òg omsyn til transport, mobilitet, friluftsliv, kulturminne, vassmiljø og naturmangfald blir vurdert.
Kommunane bør ved rullering av kommuneplanen sin arealdel gjere ei ny vurdering av dyrka eller dyrkbar jord som er avsett til utbyggingsføremål i gjeldande kommuneplan og som ikkje er regulert. Det skal leggast til rette for levedyktig, stabil og berekraftig busetting og landbruk i heile Innlandet.
Tiltak bør planleggast, etablerast og driftast på bakgrunn av ein reguleringsplan. Kartlegging av naturfarar, flaum-, overvatn-, erosjons- og skredfarar skal skje så tidleg som mogeleg i planprosessen, og ligge som viktige premiss for vidare arbeid.
Kommunane, fylkeskommunen og staten skal aktivt arbeide med å førebu Innlandssamfunnet på klimaendringane og ruste Innlandet til betre å handtere andre relevante truslar.
Energiforbruk og energiforsyning må tas sterkare inn i arealplanlegginga. Energiproduksjon krev areal, som vil gi interessekonfliktar til natur, miljø og estetikk. Det lyt gjerast gode og heilskapelege vurderingar i planlegginga for å bidra til ei tilstrekkeleg og robust kraftforsyning, som bygger opp om måla vi har om meir fornybar energi.
Vi er avhengig av ei sikker og robust kraftforsyning for å få samfunnet vårt til å fungere i ei tid der vi treng meir energi. Tilstrekkeleg energi bør sikrast på ein slik måte at det ikkje går utover omsynet til miljø, klima og natur.
Konsekvensane av eventuelle nye inngrep og installasjonar må utgreiast på ein kunnskapsbasert måte. Energiøkonomisering må bidra til å redusere etterspørselen etter meir energi. Effektivisering, utvikling og oppgradering av eksisterande vasskraftanlegg, bør prioriterast.
Vi må legge til rette for utvikling av fornybare og robuste løysingar for energiproduksjon og lagring for å bidra til auka stabilitet i forsyninga. Mogelegheitene for auka bruk av sol, vind, vatn, jordvarme, bioenergi og eventuelt kjernekraft er døme på energiløysingar som bør bli utgreia vidare. Målet er ei robust kraftforsyning med ein hensiktsmessig samansetning av energiløysingar.
Straumettet må vere robust og ha tilstrekkeleg overføringskapasitet internt i fylket og mellom landsdelar. Dette heng på nasjonale myndigheiter, men Innlandet bør vere tydelege på det regionale behovet inn i den nasjonale diskusjonen. Kraftleidningar kan vere sårbare for ekstremvær (vind) og dette må vi ta omsyn til i framtida.
Det må bli lagt større vekt på omsynet til samfunnstryggleik og samfunnsnytte. Det bør bli utarbeidd nasjonale kriterier for samfunnsnytte ved prioritering av nett-tilknytning.
Samfunnsplanlegging må sikre at ny eller eksisterande infrastruktur er tilpassa og sikra mot ulike farar og skade. Planmyndigheitene må ha særskild fokus på at funn i risikovurderingar og frå hendingar vert lagt til grunn ved revisjon av areal- og samfunnsplanar.
Infrastruktureigarane i Innlandet skal ha god oversikt over tilstanden og kritiske punkt på eigen infrastruktur. Dei skal arbeide systematisk med å følge opp og avdekke svakheiter.
Vi vil arbeide for å sikre at kritisk infrastruktur og kritiske samfunnsfunksjonar toler framtidig utfordringar, samstundes som vi arbeide systematisk for å redusere og avdekke sårbarheiter.
Vi vil arbeide for å overføre meir gods frå veg til bane for å oppnå eit meir robust transportsystem.
Vi vil vidareføre samarbeidet om full dekning av høgfartsbreiband i Innlandet og sikre ei meir robust drikkevassforsyning til innbyggarane.
Ressursane vi har bør nyttast på ein best mogeleg måte.
Optimal ressursbruk inneber blant anna at vi styrkar samarbeidet mellom frivillige organisasjonar, offentlege aktørar, næringsliv og akademia innan samfunnstryggleik og beredskap. Vi bør kjenne godt til kvarande og sikre god dialog. Vi bør auke samarbeidet mellom det sivile samfunn og Forsvaret, både i øvingar og ved handtering av større hendingar.
Innlandssamfunnet må aktivt ta i bruk det nye nasjonale varslingssystemet når dette blir operativt, for slik å kunne varsle fastbuande, deltidsinnbyggarar og besøkande.
Vi vil legge til rette for å auke samarbeidet og erfaringsutvekslinga mellom kommunane i arbeidet med samfunnstryggleik og beredskap.
4.2 Korleis følger vi opp planen?
Regional plan er eit reiskap for god samfunnsplanlegging og samordning av tiltak på tvers av kommunegrenser og verksemder i Innlandet. Den gir retninga for arbeidet med samfunnstryggleik i Innlandet fram mot 2035.
Fylkestinget er regional planmyndigheit og har det overordna ansvaret for planen
Innlandet fylkeskommune, som regional utviklingsaktør, har ansvaret å koordinere oppfølging av planen, men dette er ein plan for heile Innlandssamfunnet og derfor er regionalt partnerskap ein sentral arena for samordning.
I regionalt partnerskap er Statsforvaltaren i Innlandet, Kommunanes sentralforbund (KS), NAV Innlandet, LO, NHO, Fagskolen Innlandet, Innovasjon Norge, HINN og NTNU og Innlandet fylkeskommune representert. Innlandet fylkeskommune har leiinga og er sekretariat for partnerskapet.
Årleg status
Kvart år legg fylkeskommunen fram status frå arbeidet med oppfølging av planen til fylkestinget. Drøftingar i og innspel frå blant andre Fylkesberedskapsrådet, interkommunale politiske råd og regionalt partnarskap er grunnlaget for denne statusen.
Det mest sentrale blir rullering og kva tiltak som skal prioriterast komande år.
Resultatet av dei to nasjonale utgreiingane (Totalberedskapskommisjonen og Forsvarskommisjonen) vil bli tatt hensyn til i rulleringa av handlingsprogrammet.
Må bli sett i samanheng med andre planar
Regional plan for samfunnstryggleik, er ein av tre nye regionale planar i Innlandet i 2023, og planen må bli sett i samanheng med "Regional plan for det inkluderande Innlandet" og "Regional plan for klima, energi og miljø".
Særleg "Regional plan for klima, energi og miljø" har mange grensesnitt med denne planen.
Samstundes har andre regionale planar i Innlandet fleire grensesnitt til denne planen. Det gjeld særleg regionale planar for vassforvaltning. Det same gjeld andre planar og strategiar (til dømes Mjøsbyen). Rettleiarar, herunder det pågåande arbeidet "Klimavennlig stedsutvikling i hyttekommuner" må òg bli sett i samaheng med denne planen.
4.3 Tiltak
Her finn du tiltak knytt opp til planen sine hovudtema. Planen kjem med om lag 100 tiltak som bygger opp om utfordringane og mogelegheitene slik dei er skildra i del 3.
Dei fleste tiltaka som blir foreslått er geografisk uavhengige. Samstundes vil dei krevje ei ulik tilnærming der kvar einskild region bygger på styrkane sine for å møte sine utfordringar. Læring og samarbeid på tvers av regionar og kommunar er vurdert som noko som bør styrkast.
Det er lagt inn kven som har eit hovudansvar for gjennomføring av tiltaket, kven som er aktuelle samarbeidspartnarar og om tiltaket er aktuelt på kort (1-4 år) eller lang (4-12 år) sikt.
Tiltak som er starta opp må bli prioritert for oppfølging etter vedtak. Tiltaka blir prioriterte årleg i samband med gjennomgang av handlingsdelen.
Der det er mogeleg, har vi lagt inn ei førebels grov vurdering av årlege kostnadar; låg (<500 000 kroner), middels (<2 000 000 kroner), høg (>2 000 000 kroner).
Strategi 1: Utnytte og auke kompetansen innan samfunnstryggleik
S1a
Tiltak: auke kompetansen om korleis barn og unge skal ivaretakast før, under og etter kriser. I dette ligg til dømes å vidareføre beredskapsråd for barn og unge, og involvere interessene til barn og unge i arbeidet med risiko- og sårbarheitsanalyser og i arbeidet med samfunnstryggleik elles
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: kommunane, Innlandet fylkeskommune, Høgskolen i Innlandet, Røde Kors, NTNU med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: middels
S1b
Tiltak: vidareføre fagnettverk for kommunale beredskapskoordinatorar (tiltaket er sett i verk)
Ansvarleg: Statsforvaltaren Innlandet
Medansvarleg: kommunar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1c
Tiltak: evaluere hendingar og tilgjengeleggjere/dele funn (tiltaket er sett i verk)
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: beredskapsaktørane i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1d
Tiltak: auke kompetansen om samfunnstryggleik og beredskap gjennom til dømes ved å vidareføre etablerte arena, konferansar og nettverk. Ta i bruk utdanningsinstitusjonane til å framskaffe meir kunnskap og forsking (vidaregåande skular, bachelor-, master og doktorgradsarbeid) samfunnstryggleik og beredskap i Innlandet. Søke etter mogelegheiter for samarbeid i Europa
Ansvarleg: fleire
Medansvarleg: beredskapsaktørane i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1e
Tiltak: vidareutvikle kartverktøy som InnlandsGIS for bruk i beredskapsarbeid
Ansvarleg: Geodatasamarbeidet i Innlandet
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1f
Tiltak: videreutvikle og auke kompetansen rundt eigenberedskap (hushaldning, verksemder, organisasjonar). Bidra inn til ev. revidering av dei nasjonale anbefalingane for eigenberedskap*
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet, kommunar, NHO, verksemder, organisasjonar, DSB med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1g
Tiltak: etablere og gi informasjon om oppmøtestad for innbyggarane ved krise
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: kommunane og Innlandet fylkeskommune
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg/middels
S1h
Tiltak: utvikle kommunikasjonsplanar for krisehandtering (før, under og etter), herunder òg oppmøtestader ved krise. Sjå på korleis ulike kommunikasjonskanalar kan nyttast (digitale og anlaoge). Sikre at folk er kjent med manuelle rutiner viss dei har behov for tenester under EKOM-bortfall*
Ansvarleg: beredskapsaktørane
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg/middels
S1i
Tiltak: gjennomføre GrenseROS i samarbeid med svenske myndigheiter
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune, grensekommunane, grensekomiteen, nødetatar, HV05 med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1j
Tiltak: utarbeide indikatorsett for å følge utviklinga/måloppnåing til dei nye regionale planane
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: relevante beredskapsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1k:
Tiltak/aktivitet: vidareutvikle innlandsGIS og Innlandsstatistikk som kunnskapskjelde til klimaendringar
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S1l:
Tiltak/aktivitet: utarbeide regionalt kunnskapsgrunnlag for klimatilpassing (skal til dømes innehalde skildringar av risikoområde og kostnytteanalyser for å identifisere kva førebyggande tiltak som gir lønnsemd for fylket)*
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S1m
Tiltak/aktivitet: Sikre varslingsrutinar for bekymringsmeldingar til relevante myndigheiter om naturfarer, inkludert eit system for kartlegging av innrapporterte bekymringar*
Ansvarleg: Bør utarbeidast nasjonalt
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet og NVE
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg/middels
S1n
Tiltak/aktivitet: syte for oversikt med høveleg metode (satellitt, flyfoto etc.) for å kartlegge omfang og utbreiing av hendingar (syte for avtale mellom aktørane om dette)
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: relevante beredskapsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: høg
S1o
Tiltak: følge opp tiltaksplan for jordbruket i Innlandet 2022– 2024
Ansvarleg: partane i tiltaksplanen
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S1p
Tiltak: spre kunnskap om funn i FylkesROS knytt til forsyningskjeda for matproduksjon
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Medansvarleg: kommunane, næringsorganisasjonene med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1q
Tiltak: vidareutvikle fagnettverk for matprodusentar i Innlandet (matnettverk Innlandet)
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Medansvarleg: næringsorganisasjonane, Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1r:
Tiltak: vidareutvikle og oppdatere digitale verktøy og kurs for smittesporing (td. E- læringskurs) og kommunikasjon mellom aktørane
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: utdanningsinstusjonar, private aktørar og nasjonale myndigheiter
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S1s:
Tiltak: regional kompetanseheving om antibiotikabruk og resistens. Kurs. Oppfordre til deltaking i "Riktigere antibiotikabruk i kommuner" (RAK) og "Riktigere antibiotikabruk for sykehjem i kommunene" (RASK)
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Medansvarleg: Antibiotikasenteret for primærmedisin, Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1t:
Tiltak: auke kompetansen innan helseberedskap blant tilstette i kommunar og utdanning
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: kommunar, utdanningsinstitusjonar med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S1u
Tiltak: stimulere til at fleire tek fagbrev og høgare utdanning innan cybertryggleiksområdet
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: næringsliv, Innlandet fylkeskommune og andre relevante samarbeidspartnarar
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg
S1v
Tiltak: aktivt delta i tryggleiksmånaden (oktober) og slik sette cybertryggleik på agendaen i eiga verksemd
Ansvarleg: fleire
Medansvarleg: næringsliv og offentlege verksemder
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1w
Tiltak: styrke arbeidet med å få Kommune C-SIRT til å bli ei nasjonal teneste med grunnfinansiering over statsbudsjettet
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet, kommunane med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1x
Tiltak: auke implementeringa av NSM sine grunnprinsipp for cybertryggleik
Ansvarleg: fleire
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune, Statsforvaltaren i Innlandet, kommunar og verksemder i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1y
Tiltak: utarbeide beredskapsplanar med god kvalitet for drikkevassforsyninga og avløp
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet, Mattilsynet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1z
Tiltak: kompetanseløft i risiko- og sårbarheitsanalyser for arrangørar (idrett, kultur med fleire)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: politiet med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S1æ
Tiltak: kunnskapsdeling mellom Forsvaret og utdanningsinstitusjonar, relevant for tematikken samunnstryggleik, beredskap og metodar
Ansvarleg: utdanningsmiljøa og Forsvaret
Medansvarleg: beredskapsaktørane
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
Strategi 2: Sikre ei framtidsretta arealplanlegging og forvaltning som bidreg til betre samfunnstryggleik
S2a
Tiltak: regionale myndigheter skal gjennom arbeidet sitt med rettleiing medverke til at alle kommunar tek i bruk anbefalt metodikk for ROS-analysar og ivaretak samfunnstryggleik i arealstrategiar i tilknytning til kommuneplanen sin samfunnsdel
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: kommunar, Innlandet fylkeskommune, nasjonale myndigheiter, utdanningsinsituasjoner
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg
S2b
Tiltak: arrangere regionvise samlingar for korleis NVEs Atlas og NVEs rettleiar for reguleringsplanar kan nyttast i kommunal forvaltning inkludert i arealplanlegging.
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: NVE
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S2c
Tiltak: klimarisiko inn som tema i kommunale og regionale ROS-analyser
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S2d
Tiltak: klimatilpassing i arealplanlegging*
Ansvarleg: kommunane, Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S2e
Tiltak: kartlegge, vurdere og prioritere eksisterande infrastruktur etter konsekvens med tanke på sikring*
Ansvarleg: alle eigarar av infrastruktur
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg/middels
S2f
Tiltak: utarbeide kommunale jordvernstrategiar. Kommunar med høgt omdisponeringspress på dyrka areal og høg andel av høgproduktive areal bør prioriterast
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvalteren i Innlandet, Innlandet fylkeskommune, næringsorganisasjonene med fleire
Tidsperspektiv: låg
Kostnad: middels (mogeleg med statleg støtte)
S2g
Tiltak: ta i bruk arealrekneskap med mål om følge utviklinga i arealbruken
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvalteren i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S2h
Tiltak: støtte opp om tiltak som bidreg til at landbruket tilpasser seg og utnyttar eit endra klima, jf. til dømes landbruket sin klimaplan og "Regional plan for Klima, energi og miljø"
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune, kommunane, næringsorganinsasjonene, Norsk landbruksrådgivning (NLR), Norsk institutt for bioøkonomi (NIBIO) med fleire
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: middels/høg
S2i
Tiltak: sikre at det finst planar for prioritering av eksisterande ressursar ved knappheit/svikt. Dette bør òg innehalde ein plan for omlegging av eksisterande produksjonsevne*
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg/middels
Shj
Tiltak: gjennomføre/oppdatere ROS-analyser og oppdatere planverket i kommunane i henhald til dette og gjeldande trusselvurderingar. Pandemiplanlegging. Kontinuitetsplanlegging. Massevaksinering*
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg/middels
S2k
Tiltak: bruke interkommunale politiske råd for kunnskap og kompetansedeling innan cyber- og informasjonstryggleik
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: kommunane
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S2l
Tiltak: sikre drikkevasskjeldene i arealplanlegging. Etablere hensynssoner rundt kjeldene
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Mattilsynet
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: middels/høg
S2m
Tiltak: gjennomføre og følge opp tiltak frå ROS-analysar på veg- og banestrekningar i Innlandet
Ansvarleg: infrastruktureigarar
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S2n
Tiltak: samfunnstryggleik ved destinasjons- og fritidsbustadutvikling skal inngå i med arbeid ny regional rettleiar for utvikling av fritidsbustadar (rettleiar er tiltak i RP klima, energi og miljø)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
Strategi 3: Sikre tilstrekkeleg og robust energiforsyning
S3a
Tiltak: sikre at kritiske samfunnsfunksjonar og infrastruktur blir prioritert ved bortfall av kraft (nødstraum, feilretting)
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: Fylkesberedskapsrådet, infrastruktureigarar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: høg
S3b
Tiltak: utgreie behovet for eit felles regionalt system for overvaking og varsling av straumutfall. Dette skal vere uavhengig av netteigar og vere ein struktur for både beredskapsaktørar og befolkninga*
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune, NVE med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg
S3c
Tiltak: koordinere samfunnsutviklingsarbeidet med ei oversikt over kraftsituasjonen i Innlandet der ein ser tilgang på kraft i samanheng med behov, elektrifisering og planar for utbygging. Tilgjengeleggjere kunnskap og nytte denne i plan- og utviklingsarbeid. Dette må ein sjå i samband med oppretting av regionalt energiforum (tiltak 3.4c) og arbeid gjort i Innlandsportefølgen.
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Energiselskapa, kommunane, næringslivet, Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S3d
Tiltak: Innlandet opprettar eit regionalt energiforum for å samordne og utvikle omstilling til, og produksjon av, fornybar energi og infrastruktur (tiltaket er òg omtala i RP Klima, energi og miljø)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: relevante samarbeidsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S3e
Tiltak: kartlegge og vurdere eigna område for lagring av fornybar energi. Vi skal vidare vurdere korleis batteri/energilagring kan bli nytta aktivt for å jamne ut raske variasjonar i energi frå sol- og vindkraftverk (tiltaket er òg omtala i RP Klima, energi og miljø)
Ansvarleg: energiselskapa
Medansvarleg: relevante samarbeidsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: uviss
S3f
Tiltak: Innlandet skal vere pådrivar for å vurdere ny, og utvikling av eksisterande vasskraft, havvind, vindkraft på land, geotermisk varme, bioenergi og solkraft. Forskinga på kjernekraft må bli styrka slik at ein får avklart om kjernekraft kan vere ei løysing på framtidig kraftbehov (tiltaket er og omtala i RP Klima, energi og miljø)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: relevante samarbeidsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: uviss
S3g
Tiltak: bidra til utviklinga av nasjonale stimuleringsordningar og tiltakslister for energieffektivisering av bygg (tiltaket er og omtala i RP Klima, energi og miljø)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Innlandsportefølgen, prosjektet "Klimavennlige bygg", ENOVA med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: høg
S3h
Tiltak: legge til rette for ein arena for samhandling mellom leverandørane av kommunikasjon og energi i Innlandet
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: KDS med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S3i
Tiltak: sikre at digitale tenester som er knytt til kritiske samfunnstrukturar er robuste nok til å motså eventuelle cyberangrep
Ansvarleg: fleire
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune, Statsforvaltar, kommunar og verksemder i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S3j
Tiltak: vidareutvikle samarbeidet kring arbeid med reservevatn og nødvatn i Innlandet
Ansvarleg: kommunar
Medansvarleg: Mattilsynet, Norsk vann med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
Strategi 4: Sikre og utvikle infrastruktur som toler framtidige ufordringar og tek vare på samfunnet sitt grunnleggande behov
S4a
Tiltak: politisk påvirkning for å få ein nasjonal gjennomgang av forsyningsberedskapen i Noreg (mat/vatn, drivstoff og energi), sett i lys av det Totalberedskaps-kommisjonen og Forsvarskommisjonen legg fram i sine rapportar i mai og juni 2023
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: låg
S4b
Tiltak: utarbeide oversikt over viktige kunst- og kultursamlingar og kulturmiljø som grunnlag for plan for sikring og beredskap av Innlandets kulturarv. Planen skal innehalde tiltak for merking med Blue-Shield-merke
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Sametinget, museum, Riksantikvaren, bibliotek, Norsk Kulturarv, Fortidsminneforeningen med fleire
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: låg/middels
S4c
Tiltak: syte for godt og jamnleg vedlikehald av eigen infrastruktur
Ansvarleg: infrastruktureigarar
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: høg
S4d
Tiltak: vurdere nasjonalt eller regionalt utstyrslager for flaumvernutstyr på sentrale punkt langs vassvegane i Innlandet*
Ansvarleg: bør avgjerast nasjonalt
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4e
Tiltak: etablere "beredskapsplanar på gardsnivå" i kommunane i Innlandet. I dette høve må ein vurdere behovet for lager av utvalde produkt, som til dømes såkorn, gjødsel og diesel
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: Mattilsynet, kommunane, brannvesen, landbruksnæringa, Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S4f
Tiltak: følge opp og legge til rette for tiltak og prioriteringar for å sikre gjennomføring av nasjonal politikk for beredskapslagring av matkorn.
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: kommunane og Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: uviss
S4g
Tiltak: vurdere tiltak for å auke sjølvforsyningsgraden nasjonalt og regionalt, inkludert innsatsfaktorar*
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvalteren i Innlandet
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: uviss
S4h
Tiltak: sikre smittevernhensyn i utbygging av nye lokale for til dømes tannklinikkar
Ansvarleg: infrastruktureigarar og tenesteytarar
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: låg/middels
S4i
Tiltak: vurdere behovet for lager av utvalde produkt innan helsesektoren*
Ansvarleg: verksemder som yt helsehjelp
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S4j
Tiltak: spleiselag mellom private, utbyggar og det offentlige for å sikre breiband der det er marknadssvikt og sikre redundans og diversitet i heile fylket
Ansvarleg: innbyggarar, utbyggarar og det offentlege
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels/høg
S4k
Tiltak: sikre framtidig kapasitet i forsyninga av straum og bidra til auka kraftproduksjon
Ansvarleg: offentlege myndigheiter
Medansvarleg: NVE, Statnett, kommunar, Innlandet fylkeskommune, kraftprodusentar, nettselskap med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4l
Tiltak: sikre at EKOM- og strauminfrastruktur ikkje blir påverka av flaumhendingar
Ansvarleg: NVE
Medansvarleg: KBO og EKOM-eigarar
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4m
Tiltak: registrere og kartlegge vatn og avløpsnettet
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvalteren I Innlandet, Mattilsynet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S4n
Tiltak: auke fornyingstakten på ledningsnettet
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4o
Tiltak: oppgradere dei større renseanlegga (sekundærrensing og ev. nitrogenrensing)
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4p
Tiltak: skilje overvatn frå avløpsnettet. Rense overvatn der det er behov
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4q
Tiltak: fornye og sikre vasstårn
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S4r
Tiltak: arbeide for statlege midlar til skredsikring på riks- og fylkesveg
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: andre fylkeskommunar, KS med fleire
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: høg
S4s
Tiltak: dei viktigaste lokale omkøyringsrutene må vere dimensjonert slik at dei tåler riksvegtrafikk/den trafikken dei skal avlaste. Finansiering av tiltak for å sikre dette, må avklarast nasjonalt
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: andre fylkeskommunar, Nye Veier AS og Statens vegvesen
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S4t
Tiltak: oppdatere og sikre betre datakvalitet i Nasjonal vegdatabank (NVDB)
Ansvarleg: vegeigarar
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S4u
Tiltak: kontrollrekning av alle bruer eldre enn 50 år
Ansvarleg: vegeigarar
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S4v
Tiltak: utarbeide sivil transportberedskapsplan for Innlandet
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: transportverksemder, Fylkesberedskapsrådet med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
Strategi 5: Auke samarbeidet for å betre samfunnstryggleiken
S5a
Tiltak: gjennomføre fleire øvingar på tvers av organisasjonar og forvaltningsnivå i høve til risikobiletet, planane til øvningsutvalet i Innlandet. Dele erfaringar frå øvingane
Ansvarleg: Øvingsutvalet i Innlandet
Medansvarleg: beredskapsaktørane i Innlandet, frivillige organisasjoner, verksemder, CyberRange med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S5b
Tiltak: tydeleggjere roller og ansvar i beredskapsarbeid*
Ansvarleg: kommunane og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: beredskapsaktørane i Innlandet
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5c
Tiltak: kartlegge tilgjengelege beredskapsressursar lokalt og regionalt*
Ansvarleg: kommunane og regionane
Medansvarleg: beredskapsaktørane i Innlandet, verksemder
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5d
Tiltak: vere pådrivar for å videreutvikle regionalt samarbeid der det er ønskeleg mellom kommunane, og kartlegge behov og mogelegheiter for felles beredskapsressurser*
Ansvarleg: kommunane
Medansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet og Innlandet fylkeskommune
Tidsperspektiv: låg
Kostnad: middels
S5e
Tiltak: implementere det nye nasjonale varslingssystemet (push-varsling) når dette er utvikla
Ansvarleg: uavklart ansvar pt.
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: uviss
S5f
Tiltak: støtte og vidareutvikle felles arena for mottaks- og integreringsarbeid ved massetilstrøyming av menneske
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: kommunane, IMDI, UDI med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5g
Tiltak: sikre at kommuner, regionale aktørar og nasjonale myndigheiter nyttar etablerte kommunikasjons- og samhandlingskanalar ved massetilstrøyming av menneske.
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: UDI, IMDI, Innlandet fylkeskommune og kommunar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5h
Tiltak: arbeide for å etablere ein felles digital plattform for raskt å skape ei felles forståing av situasjon og føremålstenleg ressursbruk ved hendingar
Ansvarleg: beredskapsaktørane
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: høg
S5i
Tiltak: inngå beredskapsavtaler med private aktørar om maskiner og arbeid ved hendingar
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: relevante beredskapsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S5j
Tiltak: auke merkemda på jordhelse (tilstand i jorda)
Etablere ei jordhelsesatsing i Innlandet (EU-mission: A soil Deal for Europe)
Ansvarleg: Biovalley, Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: landsbruksnæringa, forskning/utdanning og rettleiingstenesta
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: middels
S5k
Tiltak: kartlegge moglegheitene for å utarbeide og vedlikehalde oversikt over privatpraktiserande tannlegar og fastlegar i Innlandet. Gjere desse tilgjengeleg for kommunane og fylkestannlegen
Ansvarleg: Statsforvalteren i Innlandet og Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: kommunar, privatpraktiserande tannlegar og fastlegar.
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5l
Tiltak: arbeide for å etablere eit nasjonalt senter for krise-, pandemi- og legemiddelberedskap i Innlandet (Elverum).
Ansvarleg: Norsk senter for beredskap og helseindustri
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: middels/høg
S5m
Tiltak: Utvikle eit pilotprosjekt for å løfte cyberkompetanse med kommunane og undersøke behovet for eit felles rapporteringsvertøy for cyberhendingar
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune og Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: NTNU, Digital Innlandet, næringslivet med fleire
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S5n
Tiltak: vidareføre satsinga på CyberLand i henhald til vedtak i hovedutval for næring (PS 13/2023, 12. april 2023)
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune, Gjøvikregionen utvikling og Lillehammer vekst
Medansvarleg: Cyberforsvaret, Statsforvalteren i Innlandet og NTNU Gjøvik
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: middels
S5o
Tiltak: legge til rette for ein arena og oppfordre til meir kunnskapsutveksling og erfaringsdeling innad og mellom regionar.
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: Statsforvaltaren Innlandet, Norsk Vann, Mattilsynet, NTNU
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5p
Tiltak: arbeide for å auke motstandskrafta mot uønskte hendingar i transportsystemet ved å tilrettelegge for omlasting av gods på veg og bane
Ansvarleg: nasjonale myndigheiter
Medansvarleg: Bane Nor, Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: lang
Kostnad: høg
S5q
Tiltak: kartlegge deltidsinnbyggaren som ressurs i lokalt beredskapsarbeid. Kva kan deltidsinnbyggaren bidra med?
Ansvarleg: destinasjonselskapa
Medansvarleg: kommunane
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5r
Tiltak: vidareutvikle og styrke eit nasjonal senter for fjellredning i Innlandet (Lom)
Ansvarleg: Nasjonalt kompetansesenter for fjellredning
Medansvarleg: Innlandet fylkeskommune med fleire
Tidsperspektiv: kort/lang
Kostnad: middels
S5s
Tiltak: vurdere/invitere HV05 som deltakar i kommunale beredskapsråd
Ansvarleg: kommunane og HV05
Medansvarleg:
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5t
Tiltak: erfaringsdeling som gir forventningsavklaringar og eit oppdatert planverk i eit totalforsvarsperspektiv*
Ansvarleg: Statsforvaltateren i Innlandet
Medansvarleg: beredskapsaktørane
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg
S5u
Tiltak: kartlegge og analysere Innlandet sin kapasitet til handtering av massetilstrøyming av menneske basert på NATO sine grunnleggande krav til sivilsamfunnet i medlemslanda
Ansvarleg: Statsforvaltaren i Innlandet
Medansvarleg: relevante beredskapsaktørar
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: høg
S5v
Tiltak: Forsvarsforum Innlandet (jf sak FU 19/23) som politisk samarbeidsorgan mellom Innlandet fylkeskommune og forsvarskommunane Åmot, Elverum, Hamar, Lillehammer og Dovre. Forsvarsforum skal arbeide for å ivareta Innlandet sine interesser knytt til forsvarets aktivitet i Indre Østland
Ansvarleg: Innlandet fylkeskommune
Medansvarleg: forsvarskommunane Åmot, Elverum, Hamar, Lillehammer og Dovre.
Tidsperspektiv: kort
Kostnad: låg